Ik voel het nog niet helemaal...
Masterclass schrijfstijl voor scenaristen
Door Pieter van den Berg
Je kent ze wel: die avonden dat je nog even aan de slag moet. Iedereen is al naar bed. Dat warme kopje thee heb je al een uur op. De verwarming is er mee opgehouden en een dekentje zou je goed doen. Maar jij blijft waar je bent, want je zit net lekker te schrijven. Eindelijk! Sterker nog, je zit er helemaal in. Je wil niet te veel op de zaken vooruitlopen, maar stiekem denk je dat dit misschien wel het beste is dat je ooit geschreven hebt: You. Are. On fire!
Totdat je de volgende ochtend de fout maakt om de tekst nog één keer door te lezen voor je op send drukt: Hm, deze zin liep gisteren een stuk lekkerder. En de grap hier werkt ook niet echt. Eigenlijk leest die hele sequentie ineens raar. En het is allemaal zo wollig. Dus ga je dingen aanpassen. Vloekend. Wat begint met een willekeurig woordje weghalen hier, of dan maar een zinnetje omgooien daar. Verandert al snel in een onoverzichtelijke heisa van knippen en plakken, die het niet beter maakt, gevolgd door een mail aan de producent met het verzoek om één extra dagje schrijven.
Waar is het dan misgegaan? Het idee was zo tof: het plot staat goed. De karakters zijn rond. Je hebt een vette arena. Maar de toon van je scènes wil maar niet matchen met de film die je voor ogen hebt. En straks krijg je weer dat commentaar: ‘Ik voel het nog niet helemaal’. Waarom besteden we eigenlijk vooral zoveel tijd aan de lijn van het verhaal, terwijl de manier waarop je het schrijft minstens zo belangrijk is om dat verhaal te laten werken? Ze noemen het scenario toch de blauwdruk van een film? De volledige cast en crew gaat ermee aan de slag, dus het is wel handig als ze dat verhaal allemaal op dezelfde manier meekrijgen. Dat is nogal een verantwoordelijkheid. Je wil dat ieder woord ráák is. Dat je scènes actief van het blad spatten en de lezer emotioneel beetpakken. Maar hoe ga je dat nou voor elkaar krijgen?
Je zou bijvoorbeeld gezellig bij ons kunnen komen oefenen. Het is namelijk te leren. Dan laten we het drama even voor wat het is en kun je rustig de tijd nemen om de blik op je eigen tekst te verruimen en aan te scherpen waar nodig, zodat er uiteindelijk precies staat wat jij bedoelt. Verbeter je scenario, begin bij je schrijfstijl, wat je verhaal ook is.